Komunikat prasowy

Galaktyka NGC 4666 z superwiatrem

1 września 2010

Galaktyka NGC 4666 dumnie prezentuje się w centrum zdjęcia wykonanego w świetle widzialnym przez Wide Field Imager, działający na 2,2-metrowym teleskopie MPG/ESO w Obserwatorium La Silla w Chile. NGC 4666 to godna uwagi galaktyka z intensywnymi procesami formowania się gwiazd i z nietypowym “superwiatrem” wywiewanego gazu. Wcześniej była obserwowana w promieniowaniu rentgenowskim przez kosmiczny teleskop XMM-Newton, należący do ESA. Zaprezentowane tutaj zdjęcie zostało wykonane, aby umożliwić dalsze badania obiektów wykrytych we wcześniejszych obserwacjach rentgenowskich.

Prominentna galaktyka NGC 4666 na środku zdjęcia jest galaktyką typ starburst, w której zachodzą szczególnie intensywne procesy formowania się gwiazd. Znajduje się 80 milionów lat świetlnych od Ziemi. Uważa się, że gwałtowne procesy gwiazdotwórcze są spowodowane przez grawitacyjne oddziaływania pomiędzy NGC 4666, a jej sąsiednimi galaktykami, w tym NGC 4668, widoczną w lewym dolnym rogu. Tego typu wzajemne oddziaływania często wywołują gwałtowne formowanie się gwiazd w objętych oddziaływaniami galaktykach.

Kombinacja wybuchów supernowych i silnych wiatrów z masywnych gwiazd w rejonach gwiazdotwórczych powoduje rozległy wypływ gazu z galaktyki w przestrzeń – tak zwany "superwiatr". Superwiatr ma olbrzymią skalę, wychodzi z jasnego, centralnego obszaru galaktyki i rozciąga się na dziesiątki tysięcy lat świetlnych. Ponieważ gaz w superwietrze jest bardzo gorący, emituje promieniowanie głównie w zakresie rentgenowskim i w radiowej części widma, a nie da się go zobaczyć na zdjęciach w świetle widzialnym, takich jak niniejsze.

Zdjęcie zostało wykonane jako część badań uzupełniających dla obserwacji wykonanych w promieniowaniu rentgenowskim przez kosmiczny teleskop ESA XMM-Newton. Celem oryginalnych obserwacji XMM-Newton była galaktyka NGC 4666, ale dzięki dużemu polu widzenia teleskopu w tle zaobserwowano wiele innych źródeł promieniowania X. Jedną z takich przypadkowych detekcji jest słaba gromada galaktyk widoczna blisko dolnego brzegu zdjęcia, na prawo od centrum. Gromada ta znajduje się zdecydowanie dalej od nas niż NGC 4666, w odległości około trzech miliardów lat świetlnych.

Aby w pełni zrozumieć naturę obiektów astronomicznych naukowcy muszą badać je w różnych długościach fali. Światło o różnych długościach fali może powiedzieć nam o różnych zachodzących procesach fizycznych. W tym przypadku obserwacje w świetle widzialnym zostały wykonane za pomocą Wide Field Imager (WFI), aby dokładniej zbadać przypadkowo wykryte obiekty rentgenowskie. Stanowi to dobry przykład sposobu w jaki astronomowie korzystający z różnych teleskopów współpracują razem, aby badać Wszechświat.

Uwagi

[1] WFI to wspólny projekt Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO), Max-Planck-Institut für Astronomie (MPIA) w Heidelbergu (Niemcy) oraz Osservatorio Astronomico di Capodimonte (OAC) w Naples (Włochy).

Więcej informacji

ESO, Europejskie Obserwatorium Południowe, jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Należy do niego 14 krajów: Austria, Belgia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada Bardzo Duży Teleskop (Very Large Telescope), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz teleskop VISTA, największy na świecie instrument do przeglądów nieba. ESO jest europejskim partnerem dla rewolucyjnego teleskopu ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. ESO planuje obecnie 42-metrowy Ekstremalnie Wielki Teleskop Europejski (European Extremely Large optical/near-infrared Telescope - E-ELT), który stanie się "największym okiem świata na niebo".

Linki

Kontakt

Richard Hook
ESO La Silla/Paranal & E-ELT Public Information Officer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6655
E-mail: rhook@eso.org

Jörg Dietrich
Physics Department, University of Michigan
USA
Tel.: +1 734 615 4256
E-mail: jorgd@umich.edu

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych

Jest to tłumaczenie Komunikatu prasowego ESO eso1036

O komunikacie

Komunikat nr:eso1036pl
Nazwa:NGC 4666
Typ:Local Universe : Galaxy : Activity : Starburst
Facility:MPG/ESO 2.2-metre telescope
Instrumenty:WFI
Science data:2006A&A...449..837D

Zdjęcia

The superwind galaxy NGC 4666
The superwind galaxy NGC 4666
Po angielsku
Wide-field view of the field around NGC 4666
Wide-field view of the field around NGC 4666
Po angielsku

Filmy

Zooming in on NGC 4666
Zooming in on NGC 4666
Po angielsku
Panning across the field of NGC 4666
Panning across the field of NGC 4666
Po angielsku